DNS – co to jest i jak działa system nazw domenowych?

Klikasz w link, wpisujesz adres strony lub wyszukujesz firmę w Google - wszystko działa. Ale czy zastanawiałeś się, co dzieje się w tle? Jak komputer wie, gdzie znaleźć konkretną stronę? Odpowiedź to: DNS, czyli Domain Name System. Bez niego Internet nie istniałby w znanej nam formie. Chcesz poznać specyfikę działania serwerów DNS? Przeczytaj nasz artykuł.

Co to jest DNS i dlaczego jest niezbędny?

DNS (Domain Name System) to system nazw domenowych, który tłumaczy łatwe do zapamiętania nazwy, jak onet.pl czy google.com, na techniczne adresy IP, np. 172.217.20.14. Jest jak telefoniczna książka Internetu - mapuje nazwy DNS na konkretne adresy. Jeśli chcesz w pełni zrozumieć działania systemu DNS, warto na początku zapoznać się z podstawowymi pojęciami w tym temacie. Oto one:

Nazwa domeny DNS: np. example.com

Adres IP: numer identyfikujący komputer w sieci

Rekordy DNS: zawierają informacje o domenie, np. rekord A, MX, CNAME, AAAA, PTR:

• rekord A (Address Record) - mapuje nazwę domeny na adres IPv4, np. example.com na 192.0.2.1.

• rekord AAAA (IPv6 Address Record) - mapuje nazwę domeny na adres IPv6,

• rekord MX (Mail Exchange) - wskazuje serwery pocztowe odpowiedzialne za odbieranie e-maili dla danej domeny,

• rekord CNAME (Canonical Name) - tworzy alias (dodatkową nazwę) dla innej nazwy domeny,

• rekord PTR (Pointer Record) - służy do odwrotnego wyszukiwania DNS, mapując adres IP na nazwę domeny.

 Jaki stąd wniosek? W skrócie - bez DNS użytkownik musiałby wpisywać długie ciągi cyfr, żeby wejść na stronę. Dzięki jego stosowaniu wystarczy zapamiętać nazwę domeny.

Jak działa system DNS krok po kroku?

Kiedy wpisujesz adres strony, następuje szereg zapytań DNS. Spójrzmy, jak dokładnie wygląda ten proces.

Najpierw przeglądarka internetowa wysyła zapytanie DNS do lokalnego serwera DNS (zwanego również resolverem DNS), często należącego do dostawcy usług internetowych – ISP, a ten sprawdza, czy zna odpowiedź. Jeśli nie, to lokalny serwer DNS wysyła zapytanie do jednego z głównych serwerów DNS (root servers), a ten z kolei przekierowuje do serwera TLD (Top-Level Domain), np. .com, .pl. Wspomniany serwer TLD kieruje do autorytatywnego serwera DNS odpowiedzialnego za daną domenę, który odpowiada z rekordem A (IPv4) lub rekordem AAAA (IPv6). Na samym końcu przeglądarka otrzymuje adres IP i ładuje stronę.

Praktyczne zastosowania i konfiguracja DNS

Techniczny aspekt działania serwerów nie dla każdego może okazać się w pełni zrozumiały. Jeśli nie jesteś biegły w temacie, możesz podejść do tego z nieco bardziej praktycznej strony.

Gdzie DNS działa na co dzień?

Choć większość użytkowników nie zdaje sobie z tego sprawy, serwery DNS mają ogromne znaczenie w niemal każdym aspekcie korzystania z Internetu. Serwer DNS zapewnia:

• przeglądanie stron internetowych - za każdym razem, gdy wpisujesz adres strony w przeglądarce, DNS przekształca nazwę domenową w konkretny adres IP. Bez tego „tłumaczenia” odwiedzenie wp.pl czy facebook.com byłoby niemożliwe,

• wysyłanie i odbieranie e-maili - to właśnie rekordy MX (Mail Exchange) w systemie DNS decydują, gdzie powinny trafiać wiadomości pocztowe,

• korzystanie z aplikacji i usług online - od map, przez bankowość internetową, aż po serwisy streamingowe - wszystko opiera się na poprawnym działaniu systemu nazw domenowych,

• łączenie się z serwerami VPN i sieciami firmowymi - wiele rozwiązań korporacyjnych wykorzystuje wewnętrzne serwery DNS do identyfikacji urządzeń i usług,

• bezpieczeństwo sieci - niektóre serwery DNS blokujące mogą chronić użytkowników przed stronami phishingowymi, złośliwym oprogramowaniem czy fałszywymi witrynami.

DNS stanowi zatem niewidzialną infrastrukturę, która umożliwia sprawne działanie usług internetowych i wpływa nawet na takie elementy jak szybkość ładowania strony czy dostępność aplikacji.

Konfiguracja serwera DNS – jak to działa w praktyce?

Każdy użytkownik Internetu korzysta z określonych adresów serwerów DNS. Mogą to być:

• domyślne serwery DNS dostawcy Internetu,

• publiczne serwery DNS – np. Google (8.8.8.8 i 8.8.4.4), Cloudflare (1.1.1.1), OpenDNS (208.67.222.222),

• własne serwery DNS – w organizacjach, firmach lub sieciach domowych.

W systemach operacyjnych, takich jak Windows czy macOS, możesz ręcznie zmienić DNS w ustawieniach sieci, co pozwala zwiększyć prywatność i bezpieczeństwo, skrócić czas odpowiedzi dzięki szybszym serwerom albo skorzystać z filtrów rodzinnych lub korporacyjnych.

Bezpieczeństwo i zagrożenia

Domain Name System (DNS) działa na zasadzie zaufania, tzn. przeglądarka wysyła zapytanie, a serwer DNS odpowiada z informacją, gdzie znajduje się żądana strona. Problem w tym, że protokół DNS w swojej pierwotnej formie nie przewiduje uwierzytelniania ani szyfrowania danych, co czyni go łatwym celem dla cyberprzestępców.

Rodzaje zagrożeń

Poniżej przedstawiamy najpoważniejsze zagrożenia, które mogą wpłynąć na bezpieczeństwo i niezawodność działania serwerów DNS:

• DNS Spoofing (zatrucie cache DNS) - to technika, w której atakujący podszywa się pod autorytatywny serwer DNS i podaje fałszywy adres IP dla prawdziwej domeny. Skutek? Użytkownik trafia na złośliwą stronę, nie zdając sobie z tego sprawy,

• Man-in-the-Middle (MITM) - przechwytywanie zapytań DNS w czasie ich transmisji i podmienianie odpowiedzi, co może prowadzić do przejęcia danych logowania, ataków phishingowych lub rozprzestrzeniania malware’u,

• ataki DDoS na serwery DNS - skierowanie ogromnej liczby zapytań do konkretnego serwera DNS providera powoduje jego przeciążenie i brak odpowiedzi – użytkownicy nie mogą wejść na strony, nawet jeśli one same działają poprawnie,

• złośliwe rekordy DNS (np. fałszywe rekordy A, CNAME, MX) - włamywacze, którzy uzyskają dostęp do konfiguracji rekordów DNS, mogą przekierować ruch z legalnej domeny na serwery kontrolowane przez nich.

Metody zabezpieczeń

Serwery DNS korzystają z szeregu nowoczesnych mechanizmów ochrony, które mają na celu zwiększenie integralności, poufności i wiarygodności danych przesyłanych w ramach systemu nazw domenowych.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze technologie i metody, które są wykorzystywane do zabezpieczenia działania serwerów DNS i ochrony przed manipulacją danymi:

• DNSSEC (Domain Name System Security Extensions) - to zestaw rozszerzeń, który umożliwia cyfrowe podpisywanie danych DNS. Dzięki temu przeglądarka lub resolver mogą zweryfikować, czy odpowiedź rzeczywiście pochodzi z zaufanego źródła i czy nie została zmodyfikowana,

• filtrowanie DNS i serwery DNS blokujące - wiele usług DNS (np. OpenDNS, Quad9) oferuje filtry blokujące znane złośliwe domeny, strony phishingowe i inne zagrożenia, zanim użytkownik je odwiedzi,

• szyfrowanie zapytań DNS – DNS over HTTPS (DoH) i DNS over TLS (DoT) - zabezpieczają zapytania DNS przed podsłuchiwaniem, szyfrując je tak samo, jak transmisję danych na stronach HTTPS,

• monitoring zapytań DNS i alerty bezpieczeństwa - firmy i dostawcy usług internetowych mogą analizować zapytania DNS, aby wykrywać nietypowe zachowania – np. nagły wzrost ruchu do nieznanej domeny może wskazywać na infekcję malwarem.

Podsumowanie

System DNS to niewidoczna, lecz absolutnie niezbędna warstwa infrastruktury internetowej, która działa w tle każdej aktywności online. Bez niego użytkownicy nie mogliby połączyć się ze stronami, nawet znając ich adres IP. Sprawność Internetu zależy od szybkości, stabilności i bezpieczeństwa DNS, ponieważ każda sekunda opóźnienia kosztuje konwersję, a każdy wyciek danych to potencjalna katastrofa. Dlatego poprawnie skonfigurowany i bezpieczny serwer DNS stanowi o sukcesie nie tylko infrastruktury, ale i biznesu.

Jeśli zarządzasz stroną, sklepem online, portalem lub serwisem SaaS, DNS to coś, czego nie możesz lekceważyć. Dobrze dobrane ustawienia, monitorowanie i wsparcie techniczne mogą zadecydować o tym, czy użytkownik trafi tam, gdzie powinien i czy wróci do Twojej witryny.

Jeśli chcesz mieć pewność, że serwer DNS zadziała poprawnie na Twojej nowej stronie internetowej, to pamiętaj, że zawsze możesz zgłosić się do specjalistów z firmy WeNet, którzy nie tylko zapewnią Ci wsparcie techniczne w konfiguracji serwera DNS, ale również doradzą Ci, jaką nazwę domeny wybrać, aby wyróżnić się na tle konkurencji i pomogą Ci w zarejestrowaniu domeny w atrakcyjnej cenie.